Câu chuyện về Võ Văn Ba, điệp viên hàng đầu của VNCH và CIA ở Nam Việt Nam

• Tina Hà Giang
• Gửi bài cho BBC từ Nam California, Hoa Kỳ

21 tháng 11 2021Nguồn hình ảnh, Frank Snepp

Chụp lại hình ảnh,

Nhân viên CIA Frank Snepp nhận huy chương của VNCH – ảnh tư liệu

Chỉ gần đây mới có tin chính thức về cái chết của Võ Văn Ba, người từng được coi là ‘điệp viên hàng đầu của CIA ở Nam VN’, khi báo chí Hà Nội gọi đây là ‘tên nội gián nguy hiểm’, bí số X92, Frank Snepp đã biết chắc về cái chết sẽ đến của điệp viên này từ ngày 17/4/1975.

” Lúc ấy tôi biết tính mệnh của Võ Văn Ba đang lâm nguy, và có đủ nguyên do để tin là một nhân viên cấp dưới CIA biết rõ về trách nhiệm của ông đã bị phe cộng sản bắt tại Phan Rang, và ngờ rằng khi bị tra tấn, người này sẽ khiến ông bị lộ. Một trong những ác mộng kinh hoàng nhất của tôi trong những ngày cuối đại chiến – là người anh hùng này, người đã liều lĩnh làm mọi thứ để tương hỗ liên minh – và bảo vệ sự thành công xuất sắc của đợt không vận khẩn cấp ở đầu cuối đưa nhiều người Việt di tán khỏi việt nam – hoàn toàn có thể đã không sống sót .Thiếu tá Cảnh sát VNCH Phan Tấn Ngưu, trong một bài viết về Võ Văn Ba trên trang CanhsatQuocgia. org đã gọi ông là ” điệp viên giỏi nhất của VNCH, và nhớ lại ông Võ Văn Ba hay nói ‘ Nếu cộng sản chiếm được miền Nam, tôi sẽ tự tử ! ‘ và đó chính là điều ông đã làm, khi bị bắt giữ chỉ vài ngày sau khi TP HCM thất thủ. “” Giờ đây tôi nhiều lần tự trách là đã không khăng khăng bắt Võ Văn Ba phải cùng mình rời khỏi Nước Ta, ” nhà nghiên cứu và phân tích chính của CIA ( Cục Tình báo Trung ương Mỹ ) trong đại chiến Nước Ta thổ lộ điều vẫn còn khiến ông bị dằn vặt .Cùng là gián điệp hai mang, nhưng không như Phạm Xuân Ẩn, cái tên Võ Văn Ba chỉ trong mấy năm nay mới được nhắc đến .Truyền thông Nước Ta sau 1975 nói ông ” chui sâu, leo cao vào nội bộ ta ” trong suốt 10 năm và ” gây tổn thất đáng kể cho cách mạng ” ( báo Nhân Dân hồi năm ngoái, và báo Công an Nhân dân về điệp viên X92 ) .

Võ Văn Ba là ai? Ông đã làm gì trong cuộc chiến Việt Nam mà được mệnh danh là điệp viên hàng đầu của CIA, giỏi nhất của VNCH ở Nam Việt Nam?

Trong cuộc phỏng vấn chúng tôi triển khai cho Đài truyền hình BBC, Frank Snepp, người từng nhận lệnh của CIA đưa ông Nguyễn Văn Thiệu ra trường bay để rời việt nam tháng 4/1975, nói điệp viên Võ Văn Ba là một trong những nguyên do ông đang viết thêm một cuốn sách nữa về đại chiến cho đến giờ vẫn còn ám ảnh tâm lý ông .

Frank Snepp: Võ Văn Ba là một người yêu nước, được CIA đặt cho biệt hiệu ‘TU Hackle’ và là điệp viên giỏi nhất của CIA hoạt động trong lòng địch.

Ông từng là một đảng viên cộng sản tận tụy vào cuối thập niên 1940, chuyên tuyển mộ thành viên trẻ tại một tỉnh phía nam TP HCM. Ông thao tác với Việt Minh, rồi trở thành một kẻ khủng bố, nhưng nhanh gọn nhận ra rằng khủng bố không phải là cách thu phục trái tim con người. Chán ngán việc phe cộng sản dùng giết chóc và rình rập đe dọa như một giải pháp chiêu mộ, Võ Văn Ba rời bỏ hàng ngũ .Tạm biệt chủ nghĩa cộng sản năm 1954 vào thời gian Hiệp định Geneva, Võ Văn Ba trở thành người đốn cây xanh rẫy, và dọn về tỉnh Tây Ninh, phía tây-bắc Hồ Chí Minh. Tây Ninh là một tỉnh quan trọng, vì đó là địa phận hoạt động giải trí của Trung ương Cục Miền Nam, từ một hang ở Núi Bà Đen .Khi cán bộ Bắc Việt đi qua rẫy của Võ Văn Ba ở chân đồi, ngay bên dưới địa thế căn cứ chỉ huy Trung Ương Cục để tham gia những cuộc họp, ông dần dà quen biết họ. Cảnh sát VNCH trong khu vực này, biết lý lịch của Võ Văn Ba, nhận ra ông ở một vị trí lý tưởng. Họ tìm đến ông và nói : chúng tôi muốn ông giúp chúng tôi theo dõi cộng sản, và Võ Văn Ba trở thành gián điệp nhị trùng năm 1960 .Thoạt đầu Võ Văn Ba hợp tác với công an VNCH. Ông nhanh gọn là một điệp viên hiệu suất cao, thao tác với cấp chỉ huy cộng sản. Võ Văn Ba đóng vai người cộng sản lầm đường muốn trở lại Đảng, và mới đầu chỉ được tiếp cận với vòng ngoài của Trung ương Cục Miền Nam, nhưng sau đó đi hẳn vào TT của Cục. Nhờ vậy, ông tích lũy được mọi động tĩnh từ cơ quan này, biết hết những điệp viên hai mang của họ, và những điều họ đang làm .Năm 1965, CIA khởi đầu mở màn đưa Võ Văn Ba vào quỹ đạo của mình sau khi nhận thấy ông là một nguồn tin có giá trị. Ông từ đó thao tác cho cả An ninh Cảnh sát VNCH lẫn CIA .Năm 1968, Võ Văn Ba báo trước cho công an VNCH năm ngày về cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân. tin tức tựa như đến được Đại sứ quán Hoa Kỳ, người Mỹ không nhìn nhận cao tin này lắm, nhưng công an VNCH thì có. Và đó là nguyên do tại sao khi lực lượng cộng sản tiến công Hồ Chí Minh vào Tết Mậu Thân 1968, công an VNCH đã chuẩn bị sẵn sàng trước và xuất hiện để đối phó .

BBC:Ông có thể kể lại kinh nghiệm làm việc với Võ Văn Ba?

Frank Snepp: Năm 1969, tôi đến VN làm chuyên viên phân tích cho CIA. Một trong những điều đầu tiên tôi phải làm là phân tích tài liệu chúng tôi vừa tịch thu được, một tài liệu của Cộng sản quan trọng nhất mà chúng tôi từng có.

Tài liệu đó là Nghị quyết 9, nghiên cứu và phân tích của Bắc Việt về những gì xảy ra năm 1968, cũng như hoạt động giải trí quân sự chiến lược sau đó. Bắc Việt nhận định và đánh giá rằng quá nhiều quân sĩ của họ đã tử trận, nhiều đến mức họ dự trù phải thúc thủ trong vòng hai năm. Nói cách khác, họ không hề có cuộc tiến công lớn nào nữa. Khi CIA tịch thu được hàng loạt tài liệu này, tôi được giao trách nhiệm cùng với ba hoặc bốn đồng nghiệp, cũng thuộc CIA, phải tìm hiểu và khám phá xem tài liệu có xác nhận hay không .Chúng tôi nghĩ tài liệu đó thật, nhưng không chắc 100 %. Làm thế nào để xác lập được là tài liệu đó có giúp chúng tôi biết dự tính thực sự của phía cộng sản không rất quan trọng, vì chương trình Việt Nam hóa cuộc chiến tranh, chủ trương mới của Nixon về việc rút lực lượng Mỹ và đưa lực lượng Nước Ta lên tuyến đầu, chỉ mới khởi đầu. Nếu tài liệu này đúng, có nghĩa là trong thời hạn hai năm, khi Cộng sản không hề hoạt động giải trí mạnh trên mặt trận, chúng tôi sẽ rảnh tay thực thi chủ trương Việt Nam hóa .Chúng tôi gặp Võ Văn Ba và được Võ Văn Ba xác nhận đó là tài liệu đúng. Đó là một cải tiến vượt bậc tình báo lớn. Tôi biết Võ Văn Ba trong thực trạng đó. Trong vòng hai năm, tôi mở màn gặp trực tiếp ông ta, không phải vì tôi giỏi, không phải vì tôi nói được tiếng Việt, tôi luôn phải có thông dịch viên khi thao tác với Võ Văn Ba, nhưng vì tôi đã nắm sẵn được nhiều bí hiểm. Là một nhà nghiên cứu và phân tích của CIA, tôi được truy vấn vào những bí hiểm quan trọng và bạn phải biết bí hiểm thì mới có thêm được bí hiểm. Vì vậy CIA cử tôi đến chuyện trò với nhiều nguồn tin, trong đó có Võ Văn Ba, để lấy tin và xác định xem những gì chúng tôi nhận được có đúng mực không .Tôi bị Võ Văn Ba mê hoặc. Ông có trí nhớ khác thường, hoàn toàn có thể xem một tài liệu và nhớ nguyên văn mọi thứ cần nhớ về tài liệu đó. Không cần phải cầm tài liệu trong tay, chỉ cần đọc nó một lần, ông sẽ hoàn toàn có thể mang tài liệu đó đến cho chúng tôi trong đầu của ông .CIA giảng dạy cho ông toàn bộ những kỹ thuật cơ bản trong nghề tình báo .Phải nói rõ là Võ Văn Ba có người đảm nhiệm trực tiếp tức ‘ handler ‘ là Cảnh sát Đặc biệt của VNCH. Ông cũng có một ‘ ‘ handler ‘ ‘ khác là một nhân viên cấp dưới CIA người Mỹ ở Tây Ninh. Nhưng người Mỹ này không hề trực tiếp gặp ông, bởi nếu Cộng sản nhìn thấy ông với một người da trắng, họ sẽ hoài nghi .Nguồn hình ảnh, Frank Snepp

Chụp lại hình ảnh,

Hai ông Frank Snepp và Phan Tấn Ngưu tại California, Hoa Kỳ trong hình chụp gần đâyVì vậy, để gặp ‘ handler ‘ người Mỹ, Võ Văn Ba phải vào một bệnh viện ở Tây Ninh, trèo lên một băng ca, kéo tấm trải giường lên người, giả như người đã chết. Sau đó, những nhân viên cấp dưới đảm nhiệm người Việt của ông sẽ chuyển băng ca ra ngoài, đưa lên máy bay. Máy bay sẽ đưa Võ Văn Ba vào TP HCM nơi ông cải trang để gặp tôi hoặc một người Mỹ khác. Ông sẽ mặc áo dài nam hay đội bộ tóc giả lớn khiến ông trông giống một phụ nữ và đeo cặp kính đen khổng lồ giống như Greta Garbo, rồi đến gặp chúng tôi tại một nơi bảo đảm an toàn .

BBC:Ngoài trí nhớ phi thường như ông nói, Võ Văn Ba là người như thế nào và có đặc điểm gì, thưa ông?

Frank Snepp: Võ Văn Ba có hai nhược điểm. Một là rất thích bia Budweiser. Ông được bảo là người Mỹ thả bia Budweiser dọc theo đường mòn Hồ Chí Minh để làm chậm tiến độ xâm nhập của Bắc Việt, vì đang di chuyển họ phải dừng lại uống bia (cười). Chẳng biết điều đó có đúng không, tôi cho rằng đó là sự thật, dù không bao giờ kiểm chứng được. Dẫu sao Võ Văn Ba rất mê Budweiser.

Nhược điểm thứ hai là rất thích thuốc Salem. Nghe nói ông Hồ Chí Minh cũng mê thuốc lá Salem, và thường bỏ thuốc Bastos hoặc thuốc lá Nước Ta trong túi áo, và mời những thứ này cho những chiến sỹ. Nhưng khi muốn hưởng chút lạc thú, ông sẽ lấy Salem ra hút. Vì vậy, Võ Văn Ba, người thích trò trớ trêu, luôn đòi chúng tôi cung ứng bia Budweiser và thuốc Salem trước khi trao cho chúng tôi những bí hiểm .Và những bí hiểm ông có được thì thật tuyệt vời. Toàn những tin từ nội bộ. Ông được hàng ngũ cộng sản tin tưởng đến nỗi được tham gia những cuộc họp bên trong Bộ chỉ huy ở Núi Bà Đen .Võ Văn Ba ở vào vị trí lý tưởng để giúp chúng tôi, và để giúp ông đóng được vai trò một thành viên Cộng sản tốt, CIA và Cảnh sát Đặc biệt VNCH dàn dựng nhiều việc. Chúng tôi tiến công vào những trạm trấn áp của công an VNCH, tổng thể đều là giả, và sau đó loan tin là phe cộng sản đã làm điều đó, đương nhiên Võ Văn Ba kiếm được điểm, vì thế, tin tưởng của ông ngày càng tăng trong giới chỉ huy Bắc Việt. Họ cho rằng ông đã thi hành tổng thể những điệp vụ kinh tởm cho họ, trong khi thực sự ông thao tác cho chúng tôi .

BBC:Những tường trình của Võ Văn Ba đã giúp công việc của ông ra sao?

Frank Snepp: Tôi dần dà ủng hộ tuyệt đối những tường trình của Võ Văn Ba. Lúc trở về trụ sở CIA ở Mỹ vào năm 1971, tôi là thành viên của một đơn vị phân tích lớn, chuyên viết bản tường trình hàng ngày (Daily Brief) cho Tổng thống. Tôi quảng bá báo cáo của Võ Văn Ba, vì là một trong số ít người trong ban phân tích của CIA đã gặp được ông, và vì tôi biết ông là vàng ròng.

Năm 1972, chúng tôi mở màn nhận được báo cáo giải trình lạ của Võ Văn Ba. Lạ vì nó cho thấy Cộng sản đang làm một điều mà chúng tôi không khi nào nghĩ họ sẽ làm. Họ cho cán bộ biết là hoàn toàn có thể sẽ có một hiệp định độc lập mà không cần phải có điều kiện kèm theo họ luôn coi là tiên quyết, đó là Nguyễn Văn Thiệu phải từ chức. Tôi sửng sốt khi đọc điều đó, vì tôi biết Võ Văn Ba là người đáng tin .Tôi viết ngay bản tường trình hàng ngày cho tổng thống nói rằng tôi nghĩ một hiệp định độc lập đang trong quy trình được triển khai. Lúc ấy Henry Kissinger đang bí hiểm đàm phán ở Paris, nhưng không nói cho ai biết mình đang làm gì. Báo cáo của Võ Văn Ba là tín hiệu tiên phong cho chúng tôi thấy đã có bước nâng tầm trong cuộc đàm phán bí hiểm ở Paris giữa Kissinger và Lê Đức Thọ. CIA, dù tối thiểu là ở cấp của tôi, không ai biết gì về điều này. Vì vậy, chúng tôi đã được điệp viên giỏi nhất của mình báo về tiến trình những cuộc đàm phán tại Paris .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,Lê Đức Thọ chuyện trò với Henry Kissinger tại Paris năm 1972Sau đó tôi lại được cử về TP HCM vào mùa thu năm 1972 để thẩm vấn một tù binh Bắc Việt giỏi nhất mà chúng tôi bắt được. Vào tháng 10/1972, khi tôi đã xuất hiện ở TP HCM, chúng tôi nhận được một báo cáo giải trình rất là sửng sốt của Võ Văn Ba. Báo cáo cho biết Kissinger đã có một thỏa thuận hợp tác kinh khủng với phe cộng sản, được cho phép Bắc Việt giữ lực lượng của họ ở miền Nam .Bản báo cáo giải trình của Võ Văn Ba không chỉ đến Tòa Đại sứ, mà còn đến tay Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, khiến ông Thiệu vào tháng 10/1972 phản ứng mãnh liệt, hỏi chuyện gì đang xảy ra, Kissinger đang làm gì ? Ông Thiệu nhất quyết phản đối, nói sẽ không đồng ý thỏa thuận hợp tác mà Kissinger đang đàm phán dù đó là thỏa thuận hợp tác gì, vì ông không được tham gia vào việc thương lượng. Khi ông Thiệu nhất quyết phản đối thì đến phiên Bắc Việt hỏi chuyện gì đang xảy ra, người Mỹ chắc đang lừa tất cả chúng ta .Khi thấy thỏa thuận hợp tác có rủi ro tiềm ẩn bị hỏng, vì Võ Văn Ba đã cho chúng tôi biết thực sự, Nixon quyết định hành động dội bom Bắc Việt để chứng tỏ với ông Thiệu rằng Mỹ vẫn đứng về phía ông, và cũng để làm cho Bắc Việt phải liên tục thương lượng, và họ đã trở lại đàm phán .Võ Văn Ba đã phân phối cho tổng thống VNCH thông tin tiên phong về những gì Kissinger đang làm, và quan trọng nhất là quyết định hành động được cho phép quân đội Bắc Việt ở lại miền Nam của Kissinger .

BBC: Ông có tiếp xúc với Võ Văn Ba thường xuyên không?

Frank Snepp: Trong thời kỳ ngừng bắn 1973 đến 1975, tôi thỉnh thoảng gặp ông để biết những kế hoạch mới nhất của cộng sản. Tôi cũng được trao một trọng trách mới, là giúp quản lý một đặc vụ mà chúng tôi đang có ở Hà Nội. Phải nói rõ rằng người phụ trách Võ Văn Ba là một nhân viên CIA khác rất giỏi, nhưng tôi được cử đến gặp ông định kỳ để kiểm chứng những phát hiện của ông với nguồn trực tiếp của chúng tôi ở Hà Nội. Tôi không giỏi gì, nhưng chỉ vì tình cờ mà tôi được liên lạc trực tiếp với điệp viên giỏi nhất của CIA và có dịp kiểm chứng những tin những điệp viên gửi về.

Khi Nixon từ chức, Võ Văn Ba cho chúng tôi những dấu chỉ tiên phong về những gì Cộng sản sẽ làm vào cuối năm 1974. Ông nói Bắc Việt sẽ thử nghiệm để xem năng lực phòng thủ của VNCH lúc ấy yếu đến độ nào .Ngày 8/4/1975, Võ Văn Ba cho chúng tôi báo cáo giải trình tiên phong về những gì phe cộng sản sẽ làm để dứt điểm đại chiến. Tôi không được tin này trực tiếp, mà nhận qua người ‘ handler ‘ ‘ của ông. Tôi gửi ngay nhu yếu cho Võ Văn Ba trải qua người Mỹ này để hỏi thêm .Nguồn hình ảnh, Getty ImagesChụp lại hình ảnh ,TP HCM hai hình ảnh năm 1975 và 2020

Sau đó, ngày 17/4, tôi trực tiếp gặp Võ Văn Ba và nhận được toàn bộ kế hoạch kết thúc chiến tranh của Cộng sản: Sẽ không có thỏa thuận nào, ông Thiệu từ chức hay không không thành vấn đề, cũng không thành vấn đề nếu chúng tôi muốn thành lập một chính phủ liên hiệp, Cộng sản nhất quyết tiến chiếm Sài Gòn kịp sinh nhật Hồ Chí Minh vào giữa tháng 5, và sẽ tấn công trước ngày 1/5, đúng y như những gì đã xảy ra.

Tin đó khiến những nhà hoạch định quân sự chiến lược Hoa Kỳ đã bị sốc mà phải tức thời lập chương trình cho những chuyến trực thăng khẩn cấp đưa người sơ tán. Vì vậy, với những ai đã được đưa ra khỏi Nước Ta vào những ngày sau cuối của đại chiến, Võ Văn Ba là người đã cứu họ …

Trong phần hai của cuộc phỏng vấn, ông Frank Snepp, năm nay 78 tuổi, so sánh hai điệp viên Võ Văn Ba và Phạm Xuân Ẩn. Cuộc nói chuyện do Tina Hà Giang thực hiện cùng cameraman Dân Huỳnh tại Nam California, Hoa Kỳ cuối tháng 10/2021.

Xem thêm về VNCH và Chiến tranh VN:

Source: https://webcongnghe247.com
Category: Liên minh huyền thoại