Quan Vũ đã làm sụp đổ “thế chân vạc” Tam Quốc?

Sai lầm nghiêm trọng của một trong ” ngũ hổ thượng tướng ” Thục Hán được cho là tác nhân quyết định hành động ” đạp đổ ” kế hoạch Tam Quốc mà Khổng Minh dày công thiết kế xây dựng .
Chiến công ” vượt năm ải trảm sáu tướng ” của Quan Vũ luôn khiến những người hâm mộ vị danh tướng này cảm thấy sảng khoái. Song những chiến tích lẫy lừng của Quan Vũ cũng không bù lại được sai lầm đáng tiếc chí mạng ” phá vỡ đại cục ” Thục Hán của ông .

Ảnh minh họa. 

Việc ông hàng Tào – dù vì nguyên do gì – đều khiến dư luận đặt nghi vấn về ” nghĩa đào viên ” của Quan Vũ ; trong khi thái độ nhục mạ của ông trước Đông Ngô hoàn toàn có thể chứng minh và khẳng định là tác nhân gây phân hóa trong liên minh Tôn – Lưu .
Có quan điểm cho rằng, người mà Gia Cát Lượng sợ nhất không phải Tào Tháo, cũng không phải Tư Mã Ý, mà là Quan Vũ .
Quan điểm này khiến không ít người cảm thấy xích míc, bởi Quan Vũ – trong vai trò lực lượng cốt lõi của tập đoàn lớn Thục Hán, còn là mối rình rập đe dọa so với Thục lớn hơn cả tập đoàn lớn Tào Ngụy hay Tư Mã gia – đối thủ cạnh tranh ngang cơ của Khổng Minh .

Khổng Minh “sợ” Quan Vũ vì đâu?

Không ít học giả từng lập luận, Thừa tướng Thục Hán lo lắng Quan Vân Trường ” thân tại Hán doanh tâm tại Tào “, rằng một đại tướng Thục Hán như Quan Vũ đã bị Tào Tháo ” tẩy não ” và hoàn toàn có thể ” trở cờ ” bất kể khi nào .
Tuy nhiên, hầu hết không có chứng cứ nào chứng tỏ cho vấn đề trên. Mặc dù Quan Công đích thực từng tha mạng Tào Tháo ở đường Hoa Dung ” hậu Xích Bích “, nhưng điểm này cũng không đủ để cáo buộc ông là ” thông gian bán nước ” .
Khổng Minh lo Quan Vũ tài nghệ không đủ để cầm quân giết địch ? Lo ông manh động, không hề đảm đương trọng nhiệm ?
Sự kiện Quan Vũ chỉ huy Ngụy quân cải tiến vượt bậc vòng vây của quân Viên Thiệu, chém danh tướng Nhan Lương ” giữa vạn quân ” đã chứng tỏ bản lĩnh của nhà cầm quân này .

Khổng Minh đã dày công giám sát đường đi nước bước để giúp Lưu Bị ” làm bạn ” với Tôn Quyền .
Hiện nay, ngày càng có nhiều quan điểm gạt bỏ sự phủ nhận hoặc chỉ trích so với năng lượng cá thể của Quan Vân Trường, mà thay vào đó là những quan điểm nhằm mục đích vào góp phần thực tiễn trong hàng ngũ Thục Hán của ông .
Nhiều năng lực, Khổng Minh quan ngại bởi một vị tướng ” thành công xuất sắc ít, thất bại nhiều ” như Quan Vũ được cắt cử đảm đương trấn thủ địa phận trọng điểm bậc nhất của Thục – Kinh Châu .
Khổng Minh lo lắng Quan Vũ sẽ khiến lộ trình ” Long Trung đối sách ” của ông đi chệch hướng và ” tan tành mây khói ” .
Có học giả ví von, ” Khổng Minh sợ Quan Vũ sau cuối sẽ trở thành một tảng đá ngầm, đánh chìm con thuyền ” liên Ngô kháng Tào ” của ông ” .
Liên Ngô kháng Tào là chủ trương cốt lõi nằm trong kế hoạch ” Tam Quốc đỉnh lập ” của Gia Cát Lượng. Chiến lược này thất bại đồng nghĩa tương quan với vận số Thục Hán khó giữ, tận tâm của Lưu Bị và Khổng Minh cũng ” đổ sông đổ biển ” .
Chỉ một năm sau khi Khổng Minh ” xuất sơn ” ( 207 ), ông đã đàm phán thành công xuất sắc với Đại đô đốc Chu Du của Đông Ngô, mang về cho Lưu Bị ” mối lương duyên ” quý giá với bá chủ Giang Đông Tôn Quyền .
Chiến thắng Xích Bích của liên minh ( 208 ) và ” thương vụ làm ăn ” kết thông gia của Lưu Bị với Tôn Thượng Hương – em gái Tôn Quyền ( 209 ) là những bước tiến đúng chuẩn và đầy toan tính của Khổng Minh nhằm mục đích đặt nền móng cho mối quan hệ liên minh mà ông kỳ vọng sẽ lê dài nhiều năm .
Tuy nhiên, khi Lưu Bị đã ” vững chân ” ở Ích Châu, Kinh Châu thì việc bảo vệ liên minh này lại Open nhiều biến số khó lường, ngoài tầm trấn áp của Gia Cát Lượng, mà Quan Vũ là tác nhân không ổn định lớn nhất .
Xét cho cùng, điều mà Khổng Minh ” sợ ” ở Quan Vũ cũng không ngoài việc lo ông sẽ ” chọc gậy bánh xe ” quan hệ với Tôn Quyền .
Kinh Châu tiếp giáp với Đông Ngô, đồng thời lại là địa phận mà cả Thục lẫn Ngô cùng công bố chủ quyền lãnh thổ. Vì vậy, trong vai trò quan trấn thủ, trách nhiệm khó khăn vất vả nhất của Quan Vũ chính là vừa giữ được chủ quyền lãnh thổ, vừa duy trì sự giao hảo với Giang Đông .

Quan Vũ “chỉ biết tiểu nghĩa mà quên đi đại nghĩa”?

“Thượng sách” đối với Khổng Minh mà nói đương nhiên là vừa không tổn hại liên minh Tôn – Lưu, vừa “mượn luôn” được Kinh Châu không cần trả.

Trong con mắt của Gia Cát Lượng, Quan Vũ là người ” biết tiểu nghĩa mà không hiểu đại nghĩa, tận ” tiểu trung ” mà hoàn toàn có thể hại ” đại trung “, có ” tiểu dũng mà chưa chắc có đại dũng ” .
Quan Vũ xem trọng tình nghĩa huynh đệ ” đào viên ” với Lưu Bị, Trương Phi, nhưng ông xem nhẹ ” thiên hạ đại nghĩa ” .
Những người ủng hộ quan điểm này cho rằng, nếu Quan Vũ hiểu ” đại nghĩa “, ông đã không năm lần bảy lượt cản trở Lưu Bị ” tam cố thảo lư ” chiêu mộ Khổng Minh, và cũng không cố chấp gây khó dễ khi Gia Cát Lượng lên nắm quân quyền, tạo phân hóa trong lực lượng .
Quan Vân Trường chỉ tính tới việc Khổng Minh không gặp là làm mất mặt Lưu-Quan-Trương, mà không nghĩ tới nếu Lưu Bị từ bỏ Gia Cát Lượng, đồng nghĩa tương quan với ông đã đánh mất thời cơ ngồi lên ngai vàng Thục Hán ngay từ trong trứng nước .
Thậm chí, có quan điểm diễn giải một kết cục nghiêm trọng hơn nếu Lưu Bị nghe lời Quan Vũ, đó là thế lực của nhà quân phiệt này sẽ bị đào thải khỏi game show giữa những lực lượng quân sự chiến lược vô cùng hùng mạnh khác .
Quan Vũ hàng Tào, Tào Tháo dùng ” nghĩa ” – nhiều quan điểm cho là ” kế ” – đối đãi, khiến ông ghi nhớ không quên. ” Kế ” này đã giúp Tào thoát mạng ở đường Hoa Dung, để họa đến hàng chục năm sau so với Thục Hán .
Lịch sử hàng Tào của Quan Vũ buộc Khổng Minh đánh giá và nhận định quan điểm của Vũ so với liên minh Tôn – Lưu là ” link người lạ ( Ngô ) đánh người thân trong gia đình ( Tào ) ” .
Điều này được lý giải bằng thái độ lạnh nhạt trong quan hệ với Giang Đông, khước từ lời cầu thân của Tôn Quyền và buông lời sỉ nhục sứ giả Đông Ngô .
Đây chính là điều mà Khổng Minh lúng túng nhất sẽ xảy ra ở Quan Vũ : Ông không hề vừa giữ Kinh Châu vừa ” chơi tốt ” với Tôn Ngô, nhưng ngược lại có rất đầy đủ năng lực … làm mất cả hai. Trên thực tiễn, ngữ cảnh xấu nhất này đã xảy ra .

Vì sao không thay Quan Vũ ở Kinh Châu?

Một yếu tố được đặt ra hàng nghìn năm nay, đó là nếu Khổng Minh lo lắng Quan Công, vậy tại sao không thay tướng trấn thủ Kinh Châu ? Thực tế, đây là một yếu tố nhân sự nhạy cảm mà bản thân Gia Cát Lượng không hề tự làm chủ .
Kinh Châu là ” yết hầu ” của Thục Hán, trừ những người cực thân với Lưu Bị, đồng thời nhu yếu ” văn võ song toàn ” thì không hề được chọn làm quan trấn thủ .
” Chí thân ” với Lưu Bị chỉ có Quan – Trương ; trong đó chỉ có Quan Công đủ năng lượng xưng là ” văn võ kiêm toàn “. Vị trí trấn thủ Kinh Châu ngoài Quan Vân Trường không còn người thứ hai có năng lực này .
Đây cũng là yếu tố mà Khổng Minh và Lưu Bị có quan điểm đối nghịch. Với Lưu Bị, ngoài Quan Công không ai thủ được Kinh Châu. Với Gia Cát Lượng, Quan Công chính là người tuyệt đối không hề thủ Kinh Châu .
Tuy nhiên, khi sự đã rồi, Khổng Minh cũng phải tìm mọi cách để Quan Vũ không ” phá ” đại cục. Đương nhiên toan tính của ông vô tính năng, bởi một danh tướng cố chấp như Quan Vân Trường luôn có logic hành sự của chính mình .
Kết cục của Quan Vũ cũng đã rõ : Trước có Tào quân đón đầu, sau có Ngô quân đánh úp. Sự thảm bại của ông để mất Kinh Châu về tay Lữ Mông, Lục Tốn và còn phải trả giá bằng chính mạng sống của mình .
Cái chết của Quan Công đẩy Lưu Bị và thế bí, buộc ông đứng trước 2 lựa chọn. Muốn giữ liên minh với Tôn Quyền thì không hề động binh ( với nguyên do báo thù cho Quan Vũ ) .
Nhưng nếu không báo thù thì ” lời thề kết nghĩa ” – cũng là một con cờ chính trị – không được tôn trọng, có năng lực tác động ảnh hưởng đến hình ảnh của Lưu Bị, vốn mất nhiều công sức của con người để xây dựng hình tượng ” nhân đức, trọng tình, trọng nghĩa ” .
Có quan điểm cho rằng, Lưu Bị chỉ ” báo thù cho có ” nhằm mục đích giữ hình ảnh, tuy nhiên cũng có quan điểm trái chiều cho rằng ông bị Lữ Mông đánh ” một vố quá đau ” và quyết phải đòi lại ” cả chì lẫn chài ” .
Dù nguyên do thế nào, thì trong thực tiễn là Lưu Bị đã kêu gọi đại quân Thục Hán tiến công Đông Ngô để ” báo thù ” cho Quan Vũ .
Nếu Bị chỉ cần ” làm hình ảnh “, thì quá trình đầu ông đã quá thành công xuất sắc. Sau những thắng lợi liên tục và áp đảo Ngô quân, có lẽ rằng Lưu Bị đã ” nhập vai ” trọn vẹn, biến chiến dịch của mình thành cuộc thôn tính Giang Đông .

Kết quả cuộc báo thù của Lưu Bị thất bại thảm hại, sau khi đại quân của ông bị Lục Tốn đè bẹp trong trận Di Lăng. 2 năm sau (223), Bị cũng ôm hận qua đời.

Có Khổng Minh, mới có liên Ngô kháng Tào ; có liên minh Tôn-Lưu, mới có thắng lợi Xích Bích, giúp Ngô hóa nguy thành an, giúp Thục ” tay trắng tạo ra sự “, tạo thành thế Tam Quốc đỉnh lập .
Vì Quan Vũ, Thục mất Kinh Châu ; mất Kinh Châu cùng cái chết của Quan Vũ mới khiến Lưu Bị mang đại quân đánh Ngô, khiến ” nguyên khí ” Thục Hán tổn thương nặng nề, Thục không còn ngày quật khởi .
Nhờ Khổng Minh, Tam Quốc mới ” định hình “, thế cho nên nói ” Tam Quốc thành tại Khổng Minh “. Bởi Quan Công, liên minh trở mặt, Thục Hán sa cơ, nên nói rằng ” Tam Quốc hủy trong tay Quan Vũ ” .